HIV Nedir?

Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan biri olan HIV, bağışıklık sistemini etkileyen bir virüstür. İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü (Human İmmunodeficiency Virüsü) olarak adlandırılan bu virüs, halk arasında hastalığın kendisi olarak bilinir. Ancak HIV/ AIDS hastalığı olarak tek bir isimle adlandırılan HIV, aslında ilerleyen süreçte AIDS hastalığına yol açabilen virüsün kendisidir. Bu nedenle HIV pozitif bireyler doğrudan AIDS hastası olarak kabul edilmez. HIV pozitif vakalarında hastalık olmadan sadece taşıyıcı olan vakalarda da sıklıkla görülür. Bağışıklık sistemine saldıran bu virüs ilerleyen aşamalarda tedavi edilmediği takdirde AIDS hastalığına yol açabilir.

Vücuda girdikten sonra bağışıklık sistemi ile savaşan HIV virüsü, beyaz kan hücresi olan CD4’leri (CD4+ T Lenfositi) yok ederek kişinin bağışıklık sistemini çökertir. Beyaz kan hücrelerine tutunan ve burada yaşam süren virüs, kendi DNA’sını kopyalayarak çoğalabilir. Virüsün bulaştığı kişilerde enfeksiyonun verdiği zarar ile birlikte zatürre, ishal, lenf kanseri, menenjit gibi birçok rahatsızlık görülebilir.

Erken evrelerde oldukça az belirti vermesi nedeniyle tanısı zor olan HIV enfeksiyonunun varlığı, kan tahlili ile kesin olarak belirlenebilir. Test sonucunun HIV pozitif çıkması kişinin kesin olarak AIDS hastası olduğunu göstermez. Ancak HIV pozitif olan bireylerin bağışıklık sisteminin kötüye gitmemesi ve enfeksiyonun AIDS’e evrilmemesi için mutlaka doktor kontrolünde olması gerekir.

AIDS Nedir?

Halk arasında HIV ve AIDS aynı rahatsızlık olarak bilinir. Ancak HIV cinsel yolla bulaşan bir virüs, AIDS ise bu virüsün neden olduğu ileri derece bir hastalıktır. Bağışıklık sistemini baskılaması nedeniyle HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü), tanısı yapılmadığı, ilaçlar ile gerekli tedavi yöntemlerinin izlenip baskılanmadığı takdirde ağır tahribata yol açarak bireyde AIDS hastalığına yol açar. Beyaz kan hücrelerine saldıran HIV, CD4 sayısını düşürür.

Beyaz kan hücreleri olan CD4 hücrelerinin azalması ile birlikte AIDS hastalığı yani bir diğer adıyla ‘’Edinilmiş Bağışıklık Yetmezliği Sendromu’’ ortaya çıkar. HIV ile enfekte olan bireylerde tanı ve tedavi yapılmadığı takdirde AIDS hastalığı 10-12 yıl gibi uzun süren bir kuluçka dönemi sonrası ortaya çıkabilir.

Zaman içerisinde bağışıklık sistemini çökerten AIDS hastalığında vücut fonksiyonlarında bozulmalar meydana gelir. Hastaların savunma mekanizmalarının çökmesi sonucunda HIV ve yol açtığı AIDS hastalığının yanı sıra bazı bireylerde Kaposi Sarkomu gibi çeşitli kanser türlerine de rastlanır. Sağlıklı bireylere göre daha çok grip, ishal gibi hastalıkların yaşanması AIDS vakalarında oldukça yaygındır.

HIV Belirtileri Nelerdir?

HIV belirtileri erken dönem ve ileri dönem (AIDS) belirtileri olarak ikiye ayrılır. HIV testi hastaların virüs ile ne zaman enfekte olduğunu ortaya koymaz. Human İmmunodeficiency Virüsü kısa sürede yaygın belirtiler ile ortaya çıkabileceği gibi uzun yıllar vücutta herhangi bir belirti göstermeden kuluçkada kalabilir. Bu nedenle enfeksiyonun ileri aşamaya geçerek AIDS hastalığına ve çeşitli rahatsızlıklara neden olmaması için en erken sürede belirlenebilmesi hastanın yaşam sağlığını korumak adına oldukça mühimdir. Erkek ve kadınlarda çoğunlukla benzer belirtiler gözükse de enfeksiyonun aşamasına göre bu durum değişebilir. HIV ile enfekte olduktan sonra en çok 2-4 hafta içerisinde yaygın belirtiler görülür. Aynı zamanda bu süreç virüsün başkalarına bulaşıcılığının en yüksek olduğu dönemdir.

-HIV Enfeksiyonunda Görülen Yaygın Belirtiler;

• Lenf bezlerinde şişkinlik
• Kronik grip, boğaz enfeksiyonu
• Ateş
• İshal
• Sürekli tekrarlayan uçuklar
• Deride kırmızı döküntü
• Halsizlik ve hareket güçlüğü
• Mide ağrısı, bulantısı ve kusma
• Deride yaralar
• Ağız içinde ülser (aft) HIV enfeksiyonu sonrasında sıklıkla görülen belirtiler arasındadır.

HIV Nasıl Bulaşır?

HIV, vücut sıvılarının transferi ile bulaşan bir virüstür. En yaygın cinsel ilişki sırasında bulaşması nedeniyle cinsel yolla bulaşan hastalıklar arasında yer alır. Ancak toplumda oluşan HIV ve AIDS korkusu, birçok yanlış bilgiye de sebep olmuştur. Her HIV ile enfekte olan hasta AIDS olmayacağı gibi, HIV ya da neden olduğu AIDS hastalığı tokalaşma, sarılma gibi temaslar ile bulaşmaz. HIV pozitif hastalar ile aynı havayı soluma gibi durumlarda da HIV virüsünün bulaşması gibi bir durum söz konusu değildir.

İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü olarak adlandırılan HIV’in, dış ortamlarda 5 saniyeden fazla yaşayamadığı bilinmektedir. Bu nedenle ancak doğrudan sıvı teması ile bulaştığı kabul edilir. HIV pozitif hastalığında %80 oranında cinsel ilişki kaynaklı vakalar görülse de virüsün ne zaman ve kimden bulaştığı konusunda net bir tarama yapılamaz.

HIV; Cinsel birliktelik, kan teması ve anneden bebeğe üç farklı şekilde bulaşır. HIV pozitif biri ile yaşanan cinsel birliktelik sırasında vücut sıvılarından HIV virüsü kapılabilir. Bu sıvı erkeklerde sperm ve kadınlarda vajinal sıvı olarak kabul edilir. Kan yoluyla da bulaşabilen HIV, en çok da enjeksiyon kullanımı nedeniyle uyuşturucu madde kullanan bireylerde görülür. Özellikle hastanelerde HIV pozitif olduğunu bilen kişilerin sağlık çalışanlarına bu durum bildirmeleri, eldiven kullanımına dikkat edilmesi gerekir. Açık yarası bulunan kişilerin HIV pozitif bir bireyin sıvıları ile temas etmesi bulaş riskini artırır. Aynı zamanda kanaması olan HIV pozitif hastalarının kanı ile temas etmemek de oldukça önemlidir.

HIV’in bulaşma yollarından bir diğeri ise HIV pozitif anneden bebeğe geçmesidir. Gebelik sırasında anneden bebeğe HIV enfeksiyonunun bulaştığı vakalara rastlanmıştır. Bazı vakalarda ise gebelik esnasında değil doğum sırasında ya da emzirme yolu ile anneden bebeğe HIV bulaşabilmektedir. Bu nedenle HIV pozitif olan hamilelerin bebeği enfekte etme riskini en aza indirmek için sezaryen doğum yapması önerilir.

HIV/ AIDS Hastalığından Korunma Yöntemleri Nelerdir?

HIV virüsünden korunmak ve virüsün yol açtığı AIDS hastalığını önlemek için bulaşma ihtimali olan durumlardan uzak durmak ilk önceliktir. Bunun için hastalığın bulaşma yollarının bilinmesi gerekir. Dünyada en çok HIV pozitif vakası cinsel ilişki kaynaklı olsa da anneden bebeğe gebelik, doğum ya da emzirme sırasında veya kan teması ile HIV bulaşabilmektedir.

Virüsten korunmak için en önemli adımlardan biri şüpheli kişilerle cinsel ilişkiye girmemek ve cinsel ilişki sırasında prezervatif kullanmaktır. Çoklu partner de HIV enfeksiyonu için risk oluşturan etkenlerden biri olarak kabul edilir. HIV aynı zamanda kan yoluyla da bulaşan bir virüstür. Bu nedenle jilet, diş fırçası, tırnak makası gibi kişisel eşyaların şahsi kullanımı, enjektörlerin ise tek kullanımlık olması HIV’den korunmak için oldukça önemlidir. HIV pozitif olan kişilerin kanaması var ise direkt olarak temasta bulunmadan eldiven ile müdahale edilmesi gerekir.

HIV Testi Nedir? Nasıl Yapılır?

HIV enfeksiyonu tanısında en çok kullanılan testlerin başında Elisa testi gelir. HIV enfeksiyonu şüphesinde erken evrelerde de uygulanabilen bir testtir. Kan örneği üzerinde yapılan inceleme sonucunda neticelenir. Elisa yönteminde testin yapılabilmesi için öncelikle hastadan yeterli miktarda kan numunesi alınması gerekir. Daha sonra hastadan alınan kan incelenmek üzere laboratuvara iletilir. Erken evrede sonuç veren testler sayesinde genellikle virüs ile enfekte olduktan sonraki 1 ila 2 hafta içerisinde ortaya çıkan enfeksiyon tespit edilebilir.